Filmarchief

Op 14 juni 1941 werden 40.000 inwoners van Estland, Letland en Litouwen zonder enige
waarschuwing of proces uit hun woningen gehaald. Mannen werden naar de
gevangeniskampen gestuurd terwijl vrouwen en kinderen naar de Goelags in Siberië zijn
gedeporteerd. Deze absurde operatie, enkele weken voor de Duitse invasie uitgevoerd in
opdracht van Sovjetleider Josef Stalin, had als voornaamste doel om de toen nog door de
Sovjets bezette Baltische staten van politieke tegenstanders te zuiveren en tegelijkertijd de
zeer dunbevolkte gebieden van Rusland te voorzien van gratis arbeidskrachten.

Erna Tamm woont in een idyllisch buitengebied in Estland, samen met haar echtgenoot
Heldur, een boer en lid van de militaristische groepering Eesti Kaitselii, hun dochtertje Eliide
en een dienstmeid. Sommige vrienden waarschuwen hen, zich beter bewust van de
mogelijke gevolgen van een bezetting tijdens de oorlog, maar het jonge gezin weigert te
vluchten.

Vanaf het moment dat de Sovjetsoldaten hun erf betreden krijgt de tijd voor Erna een
compleet andere dimensie. Door middel van imposante tableau vivants en begeleid door
Erna’s indringende vertelstem worden haar gevoelens, paniek en angst tijdens haar
ontberingen op indrukwekkende wijze invoelbaar gemaakt. Zich niet bewust van het
verschrikkelijke lot van de mannen, bereikt Erna’s door honger en kou inmiddels flink
uitgedunde groep een Siberisch werkkamp, waar ze op een mager rantsoen zwaar en
gevaarlijk werk moet verrichten. Pas als Erna 13 jaar later, na de dood van Stalin, weer naar
huis mag, neemt de tijd voor haar zijn normale vorm weer aan.

Louter vertrouwend op beeld en geluid vertelt debuterend regisseur Martti Helden het
aangrijpende, waargebeurde verhaal op puur cinematografische wijze, zonder enig gebruik
te maken van dialoog. De perfect geïntoneerde vertelstem die voorleest uit de dagboeken
van de echte Erna Tamm vormt de basis van “In the Crosswind” en wordt begeleid door
imponerende muziek en, bovenal, een dertiental ontzagwekkende scenes die zonder twijfel
veel tijd en inspanning hebben gevergd van regie, crew en acteurs. In deze poëtische “one-
shots” draait de camera rond soms massale, minutieus opgezette tableau vivants die de tijd
verstillen en de schrijnende historische werkelijkheid prachtig verbeelden.