Bioscoop Zaltbommel
- In 1913 opende in de Gasthuisstraat het Bioscope Theater Zalt-bommel, later Bioscoop Minerva, Initiatiefnemer was L. Ekelmans, eigenaar van cafe Het Wapen van Gelderland.
- Voor die tijd was er alleen een bioscoop als attractie op de Zaltbommelse kermis.
- In 1931 krijgt de bioscoop een andere eigenaar: W. van Dijk uit Tilburg, die meer bioscopen in het land exploiteert. Vanaf dat moment heet de bioscoop Luxor Bioscoop.
- In 1986 sluit Luxor Bioscoop zijn deuren. (bron: Brabants Dagblad)
FILMCLUB CINEMAARTEN sinds 23 november 1979
Toen eind zeventiger jaren het filmaanbod in de plaatselijke bioscoop van Zaltbommel, door de opkomst van de Videotheken, zodanig verschraalde, dat er bijna alleen nog maar porno- en kinderfilms waren te zien, vonden een aantal Bommelaars het tijd worden om cultureel verantwoorde films te gaan vertonen. In 1978 was Cinemaarten een feit en werd er iedere twee weken een film vertoond. Vele locaties hebben gediend als bioscoop, voordat Cinemaarten haar thuis vond in de Poorterij. Zo zijn er films gedraaid in het Nutsgebouw, in de bovenzaal van de Verdraagzaamheid en wat tegenwoordig het Hof van Gelre is. Vanwege de wissellende plaats van vertoning, moest de projector transportabel zijn waardoor de kwaliteit van het beeld veel te wensen overliet. Omdat de projector in de zaal stond was ook het geluid doorspekt met het geratel van het filmtransport. Nadat Cinemaarten haar vaste plaats in de Poorterij had gevonden kon er ook een betere 16 mm projector worden aangeschaft en werd het aantal voorstellingen verhoogd.
Het opheffen van de dienstplicht zorgde ervoor dat het aantal films op 16 mm uitgebracht sterk verminderde. Cinemaarten was daardoor genoodzaakt opnieuw in apparatuur te investeren en schafte haar eerste 35 mm projector aan. Een nieuw filmdoek en de projector zorgden ervoor dat de kwaliteit dusdanig verbeterde dat de toeschouwersaantallen drastisch toenamen. Ook kreeg Cinemaarten de mogelijkheid om recentere film te programmeren. Cinemaarten werd zo succesvol dat voortaan wekelijks op dinsdag een film wordt gedraaid. Het ledenaantal nam fors toe tot ongeveer 700 en gemiddeld had Cinemaarten 130 bezoekers per voorstelling.
Nadat Verkade in Den Bosch haar poorten heeft geopend is het aantal toeschouwers iets teruggelopen maar de leden zijn Cinemaarten trouw gebleven.
2011: Cinemaarten stond een technische vernieuwing te wachten, omdat binnen korte tijd de volledige filmdistributie digitaal zou worden. De filmclub zag deze ontwikkeling aankomen en had daarvoor een bedrag gereserveerd. Het meest ongewis was het voortbestaan van de Poorterij als filmhuis voor Cinemaarten.
20 maart 2012: Cinemaarten is digitaal. De verwachting eind 2011 was dat binnen een jaar geen nieuwe films meer uit zouden worden gebracht op 35 mm. Daarom stond Cinemaarten voor de keuze, of investeren in een digitale projector, of stoppen met film. Met meer dan 700 leden, was de keuze gemakkelijk. Het digitale tijdperk had zich al lang van tevoren aangekondigd en daarom waren er al reserveringen gemaakt voor nieuwe apparatuur. Cinemaarten had in 2011 haar intentie uitgesproken, om mee te doen aan een landelijk project voor de omschakeling naar digitale projectie. Bij een inspectie door de projectgroep in de Poorterij bleek dat er naast de investering voor de projector nog hoge extra kosten zouden komen voor de investering in geluidsapparatuur.
Het project was een koop/lease constructie met een looptijd van 8 jaar. Gezien de ongewisheid van het voortbestaan van de Poorterij geen aantrekkelijke optie. Cinemaarten zocht daarom naar een alternatief en vond dat ook. Er werd een projector van 4 jaar oud gekocht, die gezien de weinige draaiuren nog jaren mee zou moeten kunnen.
Het bestuur heeft met enige weemoed de 35mm projector definitief vervangen door de digitale projector. Daarmee is een eind gekomen aan het sjouwen met de grote spoelen, het ratelende geluid van de projector en de gezonde spanning van de operateur die de film zonder verspringende beelden en andere verrassingen wilde vertonen.
Menig maal kwam het voor dat de filmvertoning moest worden gestopt vanwege een technisch probleem. Dat is voorgoed verleden tijd.
DINSDAG 20 maart 2012 ging Cinemaarten digitaal van start met de film Habemus papam.
Als u meer weet, met name over de beginjaren van Cinemaarten, horen we graag van u
Kees Vermaas
Kees Vermaas verdient een eigen hoofdstuk(je) in de geschiedenis van Cinemaarten.
Hij was er nog niet bij in de 1e jaren, maar toen Cinemaarten verhuisde naar de Poorterij, kwam Kees in het bestuur, werd penningmeester en was vanaf die tijd prominent aanwezig. Kees hield niet alleen van film, maar leefde voor film. Ieder uur dat hij niet werkte, werd besteed aan film. Bezoek aan alle mogelijke filmhuizen, daar kijken welke films “het goed deden”, kontakten leggen en de films regelen. De filmkeuze werd wel steeds door het gehele bestuur gedaan, ook toen al na bezoek aan voorvertoningen.
Na een aantal jaren was dat blijkbaar toch niet genoeg voor Kees en startte hij, in wat nu Van der Valk is, eigen filmavonden. Voor veel Cinemaarten leden was dit wel verwarrend. Wat was van Kees en wat van Cinemaarten? Kees startte ook met de praatjes voor de film op dinsdagavonden met de mogelijkheid om de films te waarderen door een scheurtje te geven in de toegangskaartjes. Het werd wel allemaal veel Kees en daarom werden de filminleidingen voortaan beurtelings door de bestuursleden van Cinemaarten verzorgd. Zelf bleef Kees nooit naar de film kijken, maar vertrok meteen met de kas om de administratie op orde te brengen. In de pauze was hij al weer terug om te peilen hoe de film viel bij de bezoekers. Na de pauze hielp hij dan met het opruimen van de glazen.
Toen Kees 50 werd, bood hij de leden een gratis filmbezoek aan (Urga). Hij had ruim tevoren aangekondigd dat dit voor zijn 50e verjaardag was. Daarom kwamen de bezoekers allemaal met cadeaus, waaronder vele flessen wijn. Kees had echter vergeten te vertellen dat hij geheelonthouder was. Wat er met al die flessen wijn is gebeurd, is nooit opgehelderd.
Kees was er altijd, bij iedere film druk doende aanwezig, aan vakantie had hij geen behoefte. Maar op dinsdag 12 mei 2015 ging het mis. Hij was er wel, maar zag asgrauw en tot onze verwondering konden we hem overhalen naar huis te gaan. Kees was dus echt ziek. De volgende dag werd Kees in het ziekenhuis opgenomen waar zijn toestand snel achteruit ging. Maar toen hij op vrijdag een bloedtransfusie kreeg toegediend knapte hij zover op, dat hij zijn broer opdroeg voor een bestuursvergadering van Cinemaarten op zaterdag in het ziekenhuis te zorgen. Dat is er niet van gekomen, omdat zijn toestand zo snel verslechterde dat hij op maandag 18 mei overleed. Zijn uitvaart vond plaats op het podium van de Poorterij. Beter had het niet gekund.
De broers van Kees schonken, uit de nalatenschap, 15.000 Euro aan Cinemaarten. Daar heeft het bestuur een aparte pot van gemaakt, het Kees Vermaas fonds, om te besteden aan extra activiteiten, zoals lezingen en het vieren van jubilea.
(door Theo van de Ven)